FALTA DI KUMPLIMENTU KU LEI I FALTA DI KONSISTENSIA DEN MANTENSHON DI LEI TA BIRANDO ALARMANTE

Kralendijk, 25 di febrüari 2024 - Na vários okashon komo miembro di Konseho Insular mi a manda puntra Kolegio Ehekutivo tokante e maneho di supervishon i mantenshon di nos lei- i regla­nan. Esaki basá riba e prinsipio ku kualke sosiedat di derecho demokrátiko ta goberná pa lei- i reglanan ku riba nan turno ta basá riba un prinsipio fund­amental di no dis­kriminá. Den nos kaso aki na Boneiru no ta diferente. Artikulo 1 di nos Konstitushon ta dikta ku tur hende ta igual i ku no por diskriminá ningun hende pa nin­gun motibu. Den boka di pueblo nos ta bisa simplemente ‘lei pa un, lei pa tur’. Pa loke ta violashon di nos leinan, poko por pero sigur nos ta eksperensiando ku ta bai ta reinando un tipo di anarkismo den nos komunidat. Nos a kuminsá ta hasi kiko ku ta, ki ora ku ta i na unda ku ta. Anto esaki tin un kousa, esta falta di kumplimentu ku nos leinan i falta di konsistensia i kontinuidat den supervishon i mantenshon di nos lei- i reglanan. El a krese i ta kresien­do di tal forma ku outoridatnan den nos ko­mu­nidat ta pèr­dien­do kredibilidat, ta reina deskonfiansa i hende a kumin­sá pensa i aktua den e forma ku si e por i no ta aktua kontra dje, mi tambe por antó no mag ni por aktua kontra mi. Un mentalidat totalmente robes ku ta kreando dia pa dia mas problema den nos komunidat.

No tur ora aplikashon severo di lei ta e solushon

E kaso ku a hala atenshon siman pasá ta e dak ku piskadónan a konstruí banda di e waf di piskadó na Playa Pabou. Segun informashon ofishal di parti di polis ta ku e dak ta trahá sin pèrmit i segun lei mester kit’é den 24 ora. Komo konsehal mi a bai serka e piskadónan konserní i a skucha nan banda ku hopi atenshon i mi a yega na e siguiente konklushon. Traha sin pèrmit ta ilegal, pero e solushon no ta tur ora aplikashon severo di e lei ma­ne­ra e ta skirbí. Un alternativa bon ta pa krea espasio pa korigí, sigur si e intenshon tras di e ak­to no tabata ni ta pa kometé krímen òf un òf otro maldat, sino eksplísita­mente den e kaso aki ta pa drecha e fasilidatnan pa e piskadónan. Si ta manera e piskadónan a kom­pron­dé ku e motivashon pa kita e dak tambe ta pasobra e sitio ta ser usá pa uso di sup­stan­sia­nan ilegal i tambe tin hendenan ku ta kana riba e malekon tin molèster di malkom­por­tashon di esnan sintá òf pará na e fasilidatnan, antó e medida di kita e dak no ta solu­sho­ná e problema aki. Den e kaso spesífiko aki, mi ta kere ku mester buska otro solushon i no un konfronta­shon entre outoridat i e piskadónan. Ekspertonan di direktorado di Plani­fi­ka­shon i Desaroyo  mester drenta den diálo­go ku e piskadónan ei bou, revisá e dak i si mes­ter adapt’é na nos reglanan di kon­struk­shon, instruí esnan responsabel pa hasi esaki den un tempu determiná i manda pidi formalmente pèrmit pa e konstrukshon.

Mester balorá sektor primario

Ku e problema aki a sali algu muchu mas importante na kla. Henter e waf di pis­ka­dó di Playa Pabou mester ser revisá pa loke ta trata su seguridat i mester krea fasili­datnan pa tur esnan ku ta usa e waf aki.  Den esaki mi ta di opinion ku e organi­sashon di Piskadó­nan, PISKABON ku por sierto tin un kòntrakt di kuido ku Entidat Públiko Boneiru por hun­ga un ròl. Nos mester realisá na Boneiru ku nos mester balorá e sektor primario den nos komunidat, esta e sektor ku ta produsí kuminda. Ta trata aki di kunukeronan, kriadó­nan di bestia i piskadónan. Nos no por sigui trata e gremio aki komo no importante. Nos mester krea sirkunstansianan adekuá den kua e trahadónan aki por ehersé nan profeshon na un manera digno. Mester tin mas rèspèt pa e ofishinan akí i esnan ku ta ehersé e profeshon­nan akí. Ta manera un piskadó a formul’é korektamente: “Nos ta lanta mardugá grandi, bandoná nos famia i subi laman ku tur su ries­go­nan pa bai buska kuminda pa nos mes, pero tambe pa nos komunidat. Ora nos sali ei, nos no sa ku nos lo bolbe. Ora nos regresá tera, nos ke trankilidat i fasi­li­datnan adekuá pa nos por sera nos dia ku un mente trankil.”

Momentu pa kuminsá di nobo

Pues mi ta hasi un yamada na tur esnan responsabel pa laga e loke a pasa ta e momento pa kuminsá di nobo i konstruí e fasilidatnan ku e piskadónan akí mester na e waf di Playa Pabou.  A yega ora tambe pa Kolegio Ehekutivo yega na un maneha­dó di tur e wafnan di piskadó i tambe e slepweinan.  Kisas por hinka esaki den e kòntrakt di kuido di PISKA­BON? Anto pa loke ta komportashon malu òf uso di supstansianan no permití: outoridat­nan, hasi boso trabou manera boso a hura p’é, aktua i detené esnan kulpabel. I na e di­rek­­to­­ra­do di Supervishon i Mantenshon di Lei: boso tambe hasi boso trabou manera boso a hura pe i rùim òp tur loke ta ilegal riba nos isla, naturalmente dunando e violadónan e oportunidat pa nan mes korigí den promé instansia i demonstrá nan sentido síviko. I abo òf boso ku ta kana ku e idea ku pasobra e otro a hasi malu i no a aktua kontra dje, pues abo tambe por hasi malu, kòrda ku dos malu no ta bira un bon. Kada ken karga su propio responsabilidat.

HET NIET NALEVEN VAN DE WET EN EEN GEBREK AAN CONSISTENTIE BIJ DE HANDHAVING NEMEN ALARME­REN­DE VORMEN AAN

Kralendijk, 25 februari 2024 – Bij verschillende gelegen­heden heb ik als Eilandsraadlid vragen gesteld aan het Bestuurscollege over het toezicht- en handhavingsbeleid m.b.t. onze wet- en regelgeving. Dit gebaseerd op het principe dat elke democratische rechtsmaatschappij bestuurd wordt door wetten en regels die op hun beurt gebaseerd zijn op het fundamentele beginsel van non-discriminatie. In ons geval hier op Bonaire is het niet anders. Artikel 1 van de Grondwet schrijft voor dat alle mensen gelijk zijn en dat niemand om geen enkele reden gediscrimineerd mag worden. In de volksmond: ‘Lei pa un, lei pa tur’ (wetten gelden voor iedereen op dezelfde manier). Voor wat betreft het overtreden van onze wetten, ervaren wij langzaam maar zeker dat er een soort anarchisme gaat heersen in onze samenleving. Wij beginnen zomaar wat te doen, en het maakt niet uit waar of wanneer. En dit heeft een oorzaak, namelijk een gebrek aan naleving van onze wetten en een gebrek aan consistentie en continuïteit bij het toezicht houden op en de handhaving van onze wetten en regels. Dit is op zo’n manier gaan groeien en blijven groeien dat de autoriteiten in onze samenleving hun geloofwaardigheid verliezen, dat er wantrouwen heerst en dat mensen gaan denken en handelen in de zin van: als hij het doet en er wordt niet opgetreden, dan mag ik dat ook doen en niemand kan tegen mij optreden. Dit is een totaal verkeerde mentaliteit die voor steeds meer problemen zorgt in onze samenleving.

Strenge toepassing van de wet is niet altijd de oplossing

Wat afgelopen week veel aandacht heeft getrokken is de kwestie van het afdak dat vissers hebben aangelegd naast de visser pier in Playa Pabou. Conform officiële informatie van de politie is het afdak zonder vergunning aangelegd en volgens de wet moet het binnen 24 uur verwijderd worden. Als eilandsraad lid ben ik naar de betrokken vissers gegaan en met veel aandacht naar hun standpunten geluisterd en ik ben tot de volgende conclusie gekomen. Bouwen zonder vergunning is illegaal, maar de oplossing is niet altijd een strenge toepassing van de wet. Een goed alternatief is om ruimte te creëren om te corrigeren, zeker als de bedoeling achter de handeling niet was om een misdrijf te begaan of één of ander kwaad, maar in dit geval expliciet als verbetering van de voorzieningen voor de vissers. Als de motivatie om het afdak te verwijderen is, zoals de vissers begrepen hebben, omdat de plek gebruikt wordt voor de consumptie van illegale middelen en ook omdat mensen die over de promenade wandelen last hebben van het wangedrag van degenen die bij die voorzieningen zitten of staan, dan is de maatregel van verwijdering van het afdak geen oplossing voor dat probleem. In dit specifieke geval geloof ik dat er naar andere oplossingen gezocht moet worden en dus geen confrontatie tussen de autoriteiten en de vissers. Deskundigen van de directie Ruimte en Ontwikkeling (R&O) moeten de dialoog aangaan met de vissers, het afdak inspecteren en indien nodig laten aanpassen aan onze bouwregels, degenen die verantwoordelijk zijn instrueren om dit binnen een bepaalde tijd te doen en een formele aanvraag indienen voor de bouwvergunning.

De primaire sector moet gewaardeerd worden

Met dit probleem is iets veel belangrijkers duidelijk geworden. De hele vissers pier in Playa Pabou moet geïnspecteerd worden op wat betreft veiligheid en er moeten voorzieningen gecreëerd worden voor allen die gebruik maken van deze pier. Hierbij ben ik van mening dat de vissersorganisatie PISKABON, die een zorgcontract heeft met het OLB, een rol kan spelen. Op Bonaire moeten wij ons gaan realiseren dat wij de primaire sector, de sector die ons voedsel produceert, moeten gaan waarderen in onze samenleving. Het gaat om onze landbouwers – kunukero’s –, veehouders en vissers. Wij kunnen niet doorgaan met deze sector als onbelangrijk te beschouwen. Wij moeten geschikte omstandigheden creëren waarbinnen deze mensen hun beroep op een waardige manier kunnen uitoefenen. Er moet meer respect voor deze beroepen zijn en voor degenen die deze beroepen uitoefenen. Het is zoals een visser op correcte wijze heeft verwoord: “Wij staan ‘s nachts op, laten onze gezinnen achter en gaan de zee op met alle risico’s vandien op zoek naar eten voor onszelf, maar ook voor de samenleving. Op het moment dat wij vertrekken, weten wij niet of wij weer terug zullen komen. Als wij terug aan land zijn, willen wij rust en geschikte voorzieningen om onze dag met een vredig gemoed af te sluiten.”

Het moment om opnieuw te beginnen

Ik doe dus een oproep aan alle verantwoordelijken om deze gebeurtenis het moment te laten zijn om opnieuw te beginnen en de voorzieningen aan te leggen die deze vissers nodig hebben bij de pier van Playa Pabou. Dit is ook het moment voor het Bestuurscollege om een beheerder aan te stellen voor alle visserspieren en ook de slipways. Wellicht kan dit toegevoegd worden aan het zorgcontract met de PISKABON? En voor wat betreft het wangedrag of gebruik van verboden middelen: autoriteiten, doe jullie werk waarvoor jullie beëdigd zijn. Treed op en hou degenen aan die zich hier schuldig aan maken. En aan de directie Toezicht en Handhaving: ook jullie moeten jullie werk doen waarvoor jullie beëdigd zijn en alles opruimen wat illegaal is op ons eiland, waarbij jullie natuurlijk de overtreders de kans geven om in eerste instantie zichzelf te corrigeren en burgerzin te laten zien. En jij of jullie die met het idee rondlopen dat omdat een ander iets verkeerds heeft gedaan en er wordt niet tegen hem opgetreden, dat jullie dan dus ook verkeerde dingen kunnen doen, onthou dat twee keer ‘verkeerd’ niet één keer ‘goed’ als uitkomst heeft. Laat ieder zijn eigen verantwoordelijkheid dragen.