Kralendijk, 19 di yüni 2023 - E siman aki ta organisá pa promé bes na Bonaire e evento “Pride”. Mi lo ke hasi uso di e oportunidat aki pa aportá na nos komunidat ku un pida enseñansa enkuanto Derechinan Humano.
Derechinan Humano ta e base pa dignidat i igualdat di kada individuo. Ta derechinan universal konsagrá den tratado- i normanan internashonal, garantisá pa gobièrnu na tur siudadano, independiente rasa, sekso, religion, opinion polítiko, orientashon seksual o otro faktornan.
E derechonan humano ta protehá libertat fundamental nesesario pa un bida pleno, manera derechi di libertat di ekspreshon, asosashon i religion, derechi di enseñansa i trabou, i e derechi di bida i su debido proseso. Ora un òf mas hende ta sinti nan diskriminá o oprimí, nan por ekspresá nan mes o resistí, loke lo generá disturbio i konflikto polítiko. P’esei rèspèt pa i protekshon di e derechinan humano ta krusial pa promové hustisia sosial i stabilidat polítiko.
Ademas, e protekshon di derechinan humano ta hunga un papel importante tambe den e desaroyo di un sosiedat. Si personanan por ehersé nan derechi, e ta motivá nan pa partisipá plenamente i kontribuí na e sosiedat. Esaki ta permití personanan krese ekonómikamente i sosialmente, i e sosiedat den su totalidat por alkansá mas prosperidat. P’esei ta importante pa gobièrnunan traha aktivamente pa kuida i protehá e derechinan humano. Esaki por hasi esaki pa medio di leglislashon, polítika i programanan dirigí na implementashon i protekshon di e derechinan humano. Tin ku krea konsientisashon i ofresé enseñansa; hasiendo esaki nos por kontribuí na un sosiedat den kua nos ta respetá i garantisá e derechinan humano.
Tur hende tin derechi. E derechinan aki ta destiná pa protehá nos di hendenan ku ke hasi nos daño, pero tambe pa yuda nos traha huntu i biba na pas. Total tin 30 derechi deskribí den e Deklarashon Universal di Derechinan Humano, un dokumento firmá pa Nashonnan Uní na 1948. Nashonnan Uní ta fundá na 1945, hustu despues di fin di Segundo Guera Mundial, ku e ophetivo pa logra i mantené pas na mundu. Awe, kasi 200 pais ta miembro di Nashonnan Uni. E derechinan abreviá i simplifiká ta lo siguiente:
1)Nos tur ta nase liber i igual.
2) No ta diskriminá pa ningun motibu.
3) Derechi di bida i biba den libertat i siguridat.
4) Nada di sklabitut.
5) Nada di tortura.
6) Bo tin derechi unda ku bo bai: nos tur ta meskos.
7) Nos tur ta igual pa lei.
8) Lei ta protehá derechinan humano.
9) No por sera nos inhustu.
10) Derechi di hustisia públiko.
11) Nos ta inosente a ménos ku proba kontrario.
12) Derechi di tin privasidat.
13) Libertat pa bai kaminda nos ke den nos propio pais i di biaha segun nos deseo.
14) E derechi di tin un sitio di biba safe.
15) Derechi di tin un nashonalidat.
16) Tur adulto tin mesun derechi di kasa i forma un famia si e ta deseá esaki. Hòmber i muhé tin mesun derecho, kasá òf nò.
17) Derechi di tin propiedat.
18) Libertat di pensamentu.
19) Libertat di ekspreshon.
20) Derechi pa reuní públikamente.
21) Derechi di demokrasia.
22) Siguridat Sosial.
23) Derechi di tin un trabou, pa un salario rasonabel i ser miembro di un sindikato.
24) Derechi di deskansá despues di trabou.
25) Alimento i bibienda pa tur hende.
26) Derechi di enseñansa.
27) Derechi di outor.
28) Un mundu hustu i liber pa tur hende por tin e derechinan humano rònt mundu.
29) Responsabilidat.
30) Niun hende ni nada por kita bo derechinan humano fo’i bo.
Resumiendo nos por bisa ku e derechinan humano ta indispensabel pa un sosiedat ku ta basá riba dignidat, igualdat, inklusividat i hustisia. Pues laga nos tur asumí nos responsabilidat pa sigurá ku e derechinan humano ta ser protehé i respetá. Kòrda semper ku nos tur ta igual i komo tal: ban respetá otro i nos mes i demostrá ku sea kua sea e diferensia, nos tur por biba na pas ku otro riba e pida baranka chikitu aki. Bon siman!
Diasy Coffie
DE BONAIRIAANSE GEMEENSCHAP EN DE RECHTEN VAN DE MENS
Kralendijk, 19 juni 2023 – Deze week wordt voor de eerste keer het Pride-evenement georganiseerd. Graag wil ik van deze gelegenheid gebruik maken om met een stuk onderwijs over de rechten van de mens bij te dragen aan onze gemeenschap. De rechten van de mens vormen de basis voor de waardigheid en gelijkheid van elk individu. Het zijn universele rechten die vastgelegd zijn in internationale verdragen en normen en die door de regering gewaarborgd worden t.b.v. alle burgers, ongeacht ras, gender, godsdienst, politieke opinie, seksuele oriëntatie of andere factoren. De rechten van de mens geven bescherming aan de fundamentele vrijheden die nodig zijn voor een volwaardig leven, zoals het recht op vrijheid van meningsuiting, van vereniging en van godsdienst, het recht op onderwijs en werk en het recht op leven.
Als één of meer mensen zich gediscrimineerd of onderdrukt voelen, kunnen ze dit tot uitdrukking brengen of weerstand bieden, wat onlusten en politieke conflicten zal oproepen. Daarom is respect voor en bescherming van de rechten van de mens cruciaal om sociale rechtvaardigheid en politieke stabiliteit te bevorderen.
Bescherming van de rechten van de mens speelt bovendien ook een belangrijke rol in de ontwikkeling van een gemeenschap. Als mensen hun rechten kunnen uitoefenen, worden ze hierdoor gemotiveerd om voluit te participeren en bij te dragen aan de gemeenschap. Dit staat de mensen toe om economisch en sociaal te groeien en de gemeenschap in zijn totaliteit kan meer voorspoed bereiken.
Daarom is het belangrijk dat regeringen actief werken aan de bescherming van de rechten van de mens. Dit kan door middel van wetgeving, politiek en programma’s die gericht zijn op de implementatie en bescherming van de rechten van de mens. Er moet bewustzijn gecreëerd worden en onderwijs aangeboden worden. Door dit te doen kunnen wij bijdragen aan een gemeenschap waarin wij de rechten van de mens respecteren en waarborgen.
Alle mensen hebben rechten. Deze rechten zijn bedoeld om ons te beschermen tegen mensen die ons schade willen toebrengen, maar ook om ons te helpen samen te werken en in vrede samen te leven. In totaal worden 30 rechten beschreven in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, een document dat in 1948 ondertekend is door de Verenigde Naties. De Verenigde Naties werden in 1945 opgericht, niet lang na het einde van de Tweede Wereldoorlog, met als doel om vrede te bewerkstelligen en te behouden in de wereld. Heden ten dage zijn bijna 200 landen lid van de Verenigde Naties. Ingekort en vereenvoudigd zijn de rechten als volgt:
1) Wij worden allen vrij en gelijkwaardig geboren.
2) Discrimineer niet, om geen enkele reden.
3) Het recht op leven, en te leven in vrijheid en veiligheid.
4) Geen slavernij.
5) Geen marteling.
6) Je hebt rechten, waar je ook gaat: wij zijn allen gelijk.
7) Voor de wet zijn wij allen gelijk.
8) De wet beschermt de rechten van de mens.
9) Geen oneerlijke gevangenschap.
10) Het recht op een openbare berechting.
11) We zijn onschuldig tenzij schuldig bewezen.
12) Het recht op privacy.
13) De vrijheid om in ons eigen land te gaan waar we willen en om naar believen te reizen.
14) Het recht op een veilige woonplek.
15) Het recht op een nationaliteit.
16) Iedere volwassene heeft het recht om te trouwen en een gezin te stichten als hij of zij dat wil. Mannen en vrouwen hebben dezelfde rechten, of ze nu getrouwd zijn of niet.
17) Het recht op eigendom.
18) Vrijheid van denken.
19) Vrijheid om jezelf te uiten.
20) Het recht om publiekelijk samen te komen.
21) Het recht op democratie.
22) Sociale zekerheid.
23) Het recht om een beroep uit te oefenen, tegen een redelijk loon, en om lid te zijn van een vakvereniging.
24) Het recht om te rusten na het werk en te ontspannen.
25) Voedsel en onderdak voor iedereen.
26) Het recht op onderwijs.
27) Auteursrecht.
28) Een eerlijke en vrije wereld zodat we allemaal onze mensenrechten kunnen hebben over de hele wereld.
29) Verantwoordelijkheid.
30) Niets of niemand kan jouw mensenrechten van je afnemen.
Samenvattend kunnen wij zeggen dat de rechten van de mens onontbeerlijk zijn voor een gemeenschap die gebaseerd is op waardigheid, inclusiviteit en rechtvaardigheid. Laten wij dus allemaal onze verantwoordelijkheid nemen om te verzekeren dat de rechten van de mens beschermd en gerespecteerd worden. Onthou altijd dat wij allen gelijk zijn en als zodanig: laten wij elkaar en onszelf respecteren en laten zien dat wat het verschil ook moge zijn, wij in vrede met elkaar kunnen leven op dit klein stukje rots. Bon siman!
Comments